Społeczeństwo informacyjne

Na co dzień spotykamy się ze stwierdzeniami, takimi jak: „żyjemy w społeczeństwie informacyjnym", „naszym celem jest budowanie społeczeństwa informacyjnego" lub „budujmy społeczeństwo oparte na informacji i wiedzy". Zaspokojenie głodu informacji ma być jednym z celów społeczeństwa informacyjnego. W czasach, w których żyjemy, dokonuje się potężna eksplozja „bomby informacyjnej".

Społeczeństwo InformacyjneTechnologia informatyczna oferuje coraz doskonalsze i coraz bardziej wyrafinowane narzędzia komunikacji społecznej. Funkcjonowanie austostrady informacyjnej stało się faktem. Właściwie na co dzień korzystamy z portali społecznościowych i poczty elektronicznej. Młodzi ludzie korzystają raczej z zasobów Internetu, niż z tradycyjnych nośników informacji – telewizji, radia czy książek.

GPS znajduje zastosowanie nie tylko w transporcie. Nie tylko monitorowane jest przemieszczanie naszego sprzętu, ale również miejsce naszego pobytu jest identyfikowane i dzielone z przyjaciółmi. Wyszukiwanie informacji w zasobach Internetu stało się czynnością nawykową. Papierowe książki i czasopisma są wypierane przez ich elektroniczne wersje, a zamiast tradycyjnych bibliotek powstają cyfrowe biblioteki przyszłości. Wyrasta „pokolenie cyfrowe", dla którego technologia informatyczna jest nieodłącznym elementem codziennego życia.

Społeczeństwo InformacyjneSpołeczeństwo informacyjne to społeczeństwo korzystające z rozwiniętych technologicznie środków gromadzenia, wyszukiwania oraz przetwarzania informacji oraz komunikowania się. W społeczeństwie informacyjnym technologia informatyczna wykorzystywana jest niemal w każdej dziedzinie życia społecznego i osobistego. Poziom życia określany jest przez dostęp do zasobów informacyjnych. Nowoczesność gospodarki i wytwarzanych przez nią produktów jest mierzona wykorzystaniem technologii informatycznych.

W społeczeństwie informacyjnym wśród pracowników znaczną grupę stanowią specjaliści technologii informatycznych – programiści, specjaliści od zarządzania systemami komputerowymi, graficy komputerowi. Zmieniają się warunki życia codziennego i wypoczynku. Zmieniają się sposoby kształcenia, dokształacania i studiowania. Korzysta się z e-nauczania. Czytamy e-gazety i e-książki.

Społeczeństwo InformacyjneRozwojowi społeczeństwa informacyjnego towarzyszą rozmaite patologie – uzależnienie od Internetu i gier komputerowych oraz zagrożenia dla prywatności. Anonimowość w sieci wiąże się z możliwością popełniania przestępstw komputerowych. Skutkiem cywilizacji informatycznej są również zjawiska „śmietnika informacyjnego" i „przeładowania informacją", których powstanie rodzi pilną potrzebę wypracowania metod selekcji i wartościowania informacji.

Świadome uczestnictwo w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego powinno być oparte nie tylko na dostrzeganiu pozytywów, lecz również na zdawaniu sobie sprawy z ewentualnych trudności i potencjalnych zagrożeń. Dzięki takiej postawie możliwe będzie wyeliminowanie niepożądanych skutków, które zamiast przyczyniać się do rozkwitu społeczeństwa informacyjnego, blokują jego rozwój.

W ramach krytycznego namysłu nad społeczeństwem informacyjnym stawiamy pytania o:

  • kierunek przemian społecznych: jakie zmiany niesie ze sobą społeczeństwo informacyjne w wymiarach technicznym i ekonomicznym, politycznym, edukacyjnym oraz kulturalnym?
  • wartości w społeczeństwie informacyjnym: jakie wartości powinno promować społeczeństwo informacyjne (pokój, solidarność społeczna, rzetelne przekazywanie informacji)?
  • narzędzia porządkowania informacji: jakie powinny być właściwe kryteria umożliwiające wyselekcjonowanie z „potopu informacji" wartościowych danych?
  • prywatność: jakie zdobycze technologii informatycznej zagrażają prywatności? Jak tym zagrożeniom zapobiec?
  • determinizm technologiczny: czy mamy wpływ na rozwój społeczeństwa informacyjnego, czy też kieruje się ono własnymi prawami, my zaś jesteśmy jedynie biernymi obserwatorami przemian technologicznych, które musimy po prostu zaakceptować?

 

W ramach kierunku studiów „kognitywistyka i komunikacja" nie tylko uzyskasz odpowiedzi na te i inne pytania, lecz nabędziesz również umiejętność krytycznego namysłu nad społeczeństwem informacyjnym i możliwymi kierunkami jego rozwoju. Przede wszystkim zaś nauczysz się to społeczeństwo współtworzyć podejmując pracę, jakiej będą wymagały wyzwania społeczeństwa informacyjnego.

Do przeczytania:

  1. T. Goban-Klas, P. Sienkiewicz, Społeczeństwo informacyjne: Szanse, zagrożenia, wyzwania, Kraków: Kraków: Wydawnictwo Fundacji Postępu Komunikacji, 1999.
  2. Głowacka E., Kowalska M., Krysiński P., Współczesne oblicza komunikacji i informacji. Problemy, badania, hipotezy, Toruń: Wyd. Naukowe UMK, 2014.
  3. K. Górniak-Kocikowska, Problemy z nazwaniem nowego (globalnego) społeczeństwa, „Ethos", 2005, s. 69-70, 77-99.
  4. A. Lekka-Kowalik (red.), Osoba w społeczeństwie informacyjnym. Numer specjalny kwartalnika „Ethos", 2005, nr 1-2, s. 69-70.
  5. J. Papińska-Kacperek (red), Społeczeństwo informacyjne, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2008.
  6. K. Trzęsicki, A. Karpińska, Etyka informatyczna. Białystok, 2015.
  7. T. Zasępa, R. Chmura (red.). Internet. Fenomen społeczeństwa informacyjnego. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2001.
  8. T. Zasępa, R. Chmura (red.), Internet i nowe technologie – ku społeczeństwu przyszłości. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2003.

 

Do obejrzenia:

Globalna Infrastruktura Informacyjna na przykładzie technologii GPS:
https://www.youtube.com/watch?v=5ZEBmU9-qE8
https://www.youtube.com/watch?v=c49Mi-XFzl8

Pokolenie cyfrowe i zjawisko „przeładowania informacją":
https://www.youtube.com/watch?v=EPG9ZiuBH7Q

Wyszukiwanie informacji za pomocą komputera IBM Watson:
http://www.ibm.com/smarterplanet/us/en/ibmwatson/
https://www.youtube.com/watch?v=7g59PJxbGhY